برادران و خواهران ایمانی السّلام علیکم و رحمة الله و برکاته: ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات به درگاه خالق کائنات، این بار نیز درباره‌ی «قلب سلیم» در خدمت شما سخن خواهیم گفت تا با یاری خداوند و به تدریج ما نیز خود را آراسته به این ویژگی‌ها نماییم و نجات خود را در آخرت تضمین کنیم. «حساسیت» یکی دیگر از ویژگی‌های «قلب سلیم» است و آن، حالتی است که انسان مسلمان را از بی‌تفاوتی و بی‌خاصیتی خارج می‌کند، یعنی به هیچ وجه نمی‌تواند بگوید: «به من چه مربوط»! «بی‌خیال»! و... «قلب سلیم» همانند ترازوی دقیق الکترونیکی است که کم‌ترین ارتعاش و لرزشی را بر روی خویش ثبت نموده و نمایش می‌دهد. ترازوهای دیگر را در نظر بگیرید که حتماً باید وزنه‌ای بر روی آن‌ها گذاشته شود و آن‌گاه یک کفه از کفه‌ی دیگر سنگین‌تر خواهد شد یعنی شدیداً این دو کفه به هم وابسته و مربوط‌اند. ولی ترازوهای الکترونیکی نه نیازی به گذاشتن سنگ و آهن بر آن‌ها وجود دارد و نه سبک و سنگینی‌شان وابسته به کفه‌ی دیگری است؛ بلکه این حساسیت ناشی از ویژگی‌های ذاتی‌شان است. همه‌ی آنانی که «قلبی سلیم» دارند، حساس و آگاه و بیدارند؛ یعنی نسبت به آن‌چه در محیط و اطرافشان روی می‌دهد و یا در درون خود و خانوده‌شان اتفاق می‌افتد واکنش نشان می‌دهند و از کنار هیچ مسأله یا موضوعی به راحتی نمی‌گذرند.

آبادی درون (4)؛

آن‌ها نسبت به خود بی‌تفاوت و سهل‌انگار نیستند و همان‌گونه که قبلاً نیز ذکر شد، بر خویشتن مراقبت دارند و مواظب هرگونه پندار، گفتار و کرداری هستند که از ایشان سر می‌زند و همین حالت، باعث می‌شود که در صورت ارتکاب خطا و یا حتی فراموشی، فوراً پشیمان و نادم گردند و به درگاه باری تعالی توبه و زاری کنند و بگویند: «ربّنا لا تواخذنا ان نسینا أوْ أخْطَأنا» «ربّنا انّنا ظلمنا انفسنا و اِنْ لَمْ تغفرلنا و ترحمنا لنکونّن من الخاسرین»
شاید برای انسان‌های معمولی، مرز بین حلال و حرام معلوم و حتی مهم نباشد اما صاحبان «قلب سلیم» به دلیل حسّاسیتی که دارند از پاره‌ای از «حلال‌ها» نیز به خاطر وجود شکّ و شبهه در آن‌ها، پرهیز می‌کنند. شاید برای بسیاری از انسان‌های مسلمان، فوتِ نماز و روزه و یا نپرداختن زکات و انفاق چندان اهمّیتی نداشته باشد ولی صاحبان «قلب سلیم» از دست رفتن حتی یک نماز جماعت را مصیبتی می‌دانند که به خاطر آن «انا لله و انا الیه راجعون» گفته و اموال و دارائی خویش را به همین دلیل (از دست رفتن یک نماز جماعت) در راه خدا بخشیده‌اند. در همین روزگار و زمان ما نیز، کسانی هستند که با دقّتی وسواس‌گونه، اموال و اجناس نقدی و غیرنقدی خویش را شمارش می‌کنند تا زکات و انفاق آن را به نیازمندان بپردازند.
کسانی که «قلب سلیم» دارند، نسبت به وضعیت خانواده و اهل و عیال خود حساس‌اند و بی‌تفاوت نیستند؛ زیرا پروردگارشان فرموده است: «قوا انفسکم و اهلیکم ناراً» «خود و اهل و عیال خویش را از آتش جهنم دور نگه دارید» و به همین دلیل آن‌ها را امانتی از جانب خداوند می‌دانند که مکلف به حفظ و مراقبت و رشد و کمال‌شان بوده و با هیچ بهانه‌ای آنان را به دست گذشت روزگار نمی‌سپارند.
صاحبان «قلب سلیم»، نسبت به روی‌داد‌ها و تغییر و تحولات محیط واکنش نشان می‌دهند و بسیار حساس‌اند؛ یعنی اگر امرِ خیری در حال انجام و شکل‌گیری است به یاری آن می‌شتابند و اگر منکر و یا کار ناپسندی در حال وقوع است به مخالفت با آن می‌پردازند؛ زیرا از پیشوا و پیامبر(ص) خویش شنیده‌اند که: «من رأی منکم منکراً فلیغیره بیده و ان لم یستطع فبلسانه و ان لم یستطع فبقلبه و ذلک اضعف الایمان» «هرگاه هریک از شما منکری را دید باید آن را با دست تغییر دهد و اگر نتوانست با زبانش آن را تغییر دهد و اگر نتوانست قلباً از آن ناخشنود باشد و این کم‌ترین درجه‌ی ایمان است»
دارندگان «قلب سلیم» نسبت به اوضاع و احوال مسلمانان در هر کجا که باشند حساسند؛ از نصرت و پیروزی، و نشاط و شادی آن‌ها خوشحال و با شکست و درد و رنج‌شان، غمگین و ناراحت خواهند شد؛ زیرا امام و پیشوایشان فرموده است: «مثل المؤمنین فی توادّهم و تراحمهم و تعاطفهم کمثل الجسد، اذا اشتکی منه عضو تداعی له سائر الجسد بالسهّر و الحمّی» «یعنی مؤمنان در دوست داشتن، احترام و محبت به هم‌دیگر همانند اعضای یک بدن‌اند که اگر عضوی از آن به درد آید سایر اعضا نیز آشکار و نهان احساس درد خواهند کرد»
آن‌هایی که «قلبی سلیم» دارند، نه تنها نسبت به خواهران و برادران ایمانی خود احساس مسؤولیت و غم و شادی می‌کنند بلکه نسبت به هر انسانی که مورد ظلم و بی‌عدالتی قرار گیرد، حساسند و آن را برنمی‌تابند؛ زیرا پروردگارشان از آن‌ها خواسته است که نه تنها در راه خدا، بلکه در راه آزادی بی‌چارگان و درماندگان نیز تلاش کنند و بجنگند: «وما لکم لا تقاتلون فی‌سبیل الله والمستضعفین من الرجال و النساء والولدان الذین یقولون ربنا اخرجنا من هذه القریة الظالم اهلها و اجعل لنا من لدنک ولیاً و اجعل لنا من لدنک نصیراً»(نساء/75) «و چرا در راه خدا (و در را راه نجات) مردان و زنان و کودکان مستضعف نمی‌جنگید؟ آنانی که می‌گویند پروردگارا، ما را از این شهری که مردمش ستم‌پیشه‌اند بیرون ببر و از جانب خود برای ما سرپرستی قرار ده و از جانب خویش یاوری برای ما تعیین فرما».
صاحبان «قلب سلیم» نسبت به هرگونه توهین و بی‌احترامی درباره‌ی مقدسات دین حساس‌اند. فوراً و به شیوه‌ای منطقی و معقول واکنش نشان می‌دهند، اگر چه حق ندارند عقیده‌ی خود را به کسی تحمیل کنند و یا عقاید و مقدسات دیگران را مورد تمسخر و استهزا قرار دهند، ولی نمی‌توانند در مقابل کسانی که نسبت به دین و مقدسات‌شان بی‌ادبی می‌کنند و یا شعایر و عبادات دینی را خوار و بی‌ارزش می‌شمارند سکوت کنند و به روشنگری و توجیه و پاسخ‌گویی برنخیزند ولی هیچ‌گاه به خشونت و مقابله به مثل متوسل نخواهند شد.
به طور خلاصه می‌توان گفت که اگر «دردمندی»، «غیرت دینی» و «نرمی و رقّت قلب» در کسی وجود داشته باشند دارای قلبی حساس است و به دلیل همین خصوصیت است که در «قاموس قلب سلیم» و «فرهنگ‌نامه‌ی اندیشه‌ی مسلمان» هیچ‌گاه واژه‌ها و اصطلاحاتی همچون: «بی‌خیال باش»، «به ما مربوط نیست»، «خودت را درگیر نکن»، «این، رسمِ زمانه است»، «از طاقت و توان ما خارج است»، «همیشه این‌طور بوده» و یا «همه این‌گونه می‌اندیشند و این‌طور می‌گویند» نیامده و معنا نگردیده‌اند!! و در نتیجه صاحبان «قلب سلیم» نیز، از بی‌تحرکی، سکون و انزواطلبی، نا امیدی از اصلاح و تغییر و تحول اجتماع، بی‌خاصیتی و بی‌مسؤولیتی، عدم واکنش صحیح و به‌موقع، بدورند و بسیار حساس، آگاه، آماده و جسورند و دارای شور و شعف و شعورند.